Leer meer over ...
Vraagtypes
Het woord 'vraagtype' is een verzamelterm. Het gaat om alle soorten opgaven die je leerlingen kunt voorleggen om hun kennis of vaardigheden in kaart te brengen. Dat kan met een papieren of digitale toets, maar ook met een praktijkopdracht of portfolio. Afhankelijk van wat je wilt toetsen, kies je voor open of gesloten vragen. Een open vraag geeft leerlingen de mogelijkheid zelf een antwoord te formuleren. Bij een gesloten vraag staan de antwoordcategorieën vast.
De juiste toetsvraag voor een goed oordeel
Er zijn talloze vraagtypes. Van de bekende meerkeuze tot nieuwe gamebased vraagtypes. Elk item vormt een onderdeel van een toets en heeft tot doel bepaald gedrag, oftewel een respons, van je leerling uit te lokken. Op basis van de uitkomst probeer jij een oordeel te vormen over bepaalde kennis en vaardigheden. Vraagtypes verschillen in taak en opbrengst en dienen daarmee verschillende doelen. Het vraagtype dat je kiest, heeft invloed op het oordeel dat je kunt vormen.
De basis: gesloten of open?
"Kies je voor gesloten of voor open vragen? Welk vraagtype je kiest hangt bijvoorbeeld af van het onderwerp dat je wilt toetsen. Maar belangrijk is ook of je kennis, toepassing of inzicht in beeld wilt krijgen."
Gesloten vraagtypes
- Meerkeuze
Bij dit vraagtype moet een leerling uit een aantal verschillende antwoordopties het juiste antwoord selecteren. De verschillende antwoordopties worden ook wel ‘alternatieven’ genoemd. Het juiste antwoord noemt men de ‘sleutel’, de onjuiste antwoorden heten ‘afleiders’. - Waar/onwaar
Dit vraagtype omvat uitspraken of stellingen. De leerling moet aangeven of deze waar of onwaar zijn. Het vraagtype wordt ook wel in de vorm gegoten van ja/nee-vragen of eens/oneens-vragen. - Matchen
Bij dit vraagtype is het de bedoeling dat de leerling twee onderdelen juist met elkaar koppelt. Dit wordt vaak gedaan in de vorm van twee kolommen: de ene met cijfers, de ander met letters. - Ordenen
Bij dit vraagtype moet de leerling een aantal elementen in de juiste volgorde zetten. Daarbij is de volgordeverwachting een belangrijk onderdeel: chronologisch, van klein naar groot, procesvolgorde etc.
Checklist gesloten vragen
Klik op de afbeelding om te downloadenOpen vraagtypes
- Kort-antwoord
Bij dit soort vragen moet de leerling zelf een antwoord formuleren. Dat kan in de vorm van een woord, zin of getal. Je kunt dit vraagtype formuleren als een volledige vraag (waar een kort antwoord op te formuleren is), maar ook als een aanvulvraag (waarbij een zin of berekening moet worden afgemaakt). - Lang-antwoord
Bij dit vraagtype wordt de leerling een vraag of probleem voorgelegd. Daarop moet een uitgebreid antwoord geformuleerd worden in de vorm van tekst of berekening. - Praktijk
Praktijkvraagtypes benaderen een realistische situatie. De leerling moet daarin echte handelingen uitvoeren. - Portfolio
Dit is een verzameling van werk van leerlingen waarmee ze hun voortgang en ontwikkeling kunnen aantonen. Het werk in het portfolio dient als bewijslast voor het al dan niet beheersen van een vaardigheid.
Checklist open vragen
Klik op de afbeelding om te downloadenSpeciaal voor digitaal
Digitaal toetsen met multimedia-vragen
Digitaal toetsen heeft ervoor gezorgd dat multimedia (zoals audio en video) tegenwoordig makkelijk zijn toe te voegen aan een item. Dat heeft geleid tot nieuwe vraagtypes. Zo zijn hotspot- en sleepvragen inmiddels in de meeste digitale toetssystemen beschikbaar. Game-based vraagtypes zijn nog een uitzondering in digitale toetssystemen en worden vaak op maat gemaakt.Slepen
In dit vraagtype moet de leerling getoonde elementen naar de juiste plek slepen. Dit kan om te ordenen of matchen, maar bijvoorbeeld ook bij een vraag om een elektronisch circuit af te maken.Hotspot
Bij dit vraagtype geeft de leerling antwoord door een bepaald gebied in een afbeelding aan te wijzen.Game-based
Bij dit vraagtype zijn spelelementen toegevoegd aan de vraag zoals levels, verhalen en punten. Dit maakt de ervaring voor de leerling speelser of authentieker.Drie punten van aandacht
Elke toets omvat een verzameling vragen of opdrachten. Natuurlijk is die verzameling niet willekeurig. Houd rekening met deze drie aspecten:
- Kwaliteit. De vragen moeten zoveel mogelijk betrekking hebben op de doelvaardigheid. Let erop dat de toets beperkt beroep doet op andere vaardigheden.
- Inhoud. De vragen moeten aansluiten bij de leerstof, zowel voor de inhoud als complexiteit.
- Beoordeelbaarheid. Bij gesloten vragen mag slechts één antwoord juist zijn. Voor open vragen moet een beoordelingsvoorschrift beschikbaar zijn dat door verschillende beoordelaars op dezelfde manier gebruikt wordt. Geef ook aan hoeveel punten een leerling voor een bepaald antwoord krijgt.
Het nieuwste van het nieuwste
Innovatieve vraagtypes
Huidige ontwikkelingen en trends bieden nieuwe mogelijkheden. Want nu toetsing en beoordeling steeds vaker digitaal plaatsvinden, ontstaan er steeds meer mogelijkheden voor innovatieve vraagtypes. Daarmee kun je toetsen ontwikkelen die nog beter aansluiten bij de belevingswereld van leerlingen en wellicht de motivatie verhogen.Gamification
In de gamification-trend komt het geheel van audio- en visuele uitingen samen. Items die game-based zijn, zijn voorzien van spelelementen. Een leerling kan bijvoorbeeld punten verdienen om naar een volgend level te komen, een eigen avatar of wereld vormgeven, of aan de slag gaan met een verhalend thema waarin opdrachten verwerkt zijn. Als je game-based items volledig ontleedt, zijn ze vaak terug te herleiden tot een standaard vraagtype zoals een meerkeuzevraag. Door de gamification worden ze alleen niet meer zo herkend en ervaren.Meer weten? Bekijk het project Spaceword eens en lees over de invloed van game-ervaring in het bijbehorende onderzoek.
Augmented Reality
Ook nieuw in toetsland is het gebruik van technieken als Augmented Reality en Virtual Reality. Daarmee smelten de echte wereld en digitale wereld samen. In de praktijk bieden deze technieken de kans om zonder de beschikbaarheid van bijvoorbeeld echte apparatuur toch te testen of iemand een vaardigheid beheerst. Bijvoorbeeld hoe je de motor van een auto moet repareren.Meer weten? Neem eens een kijkje bij ons AR-onderzoek over de invloed van AR op toetsresultaten.
Hybride
In steeds meer toetsen komen hybride items naar voren: een tussenvorm van digitaal en fysiek toetsen. Denk aan vraagtypes die een digitale instructie geven, maar een fysiek antwoord verlangen. Een leerling moet bijvoorbeeld fysiek blokjes op de juiste manier plaatsen en dit digitaal controleren met de camera van een tablet of telefoon. Natuurlijk kunnen de blokjes ook digitaal gestapeld worden, maar authenticiteit (het echt daadwerkelijk iets doen) is hier belangrijker. Bij hybride vraagtypes geeft de digitale toevoeging de leerling een stuk extra zelfstandigheid en de leraar een nakijkhulp.Meer weten? Ons escaperoom-prototype Klasse maakt een mooie combinatie tussen digitaal en fysiek materiaal. Weet jouw groep te ontsnappen?
Verdiep je kennis
Wist je dat ...
... Je erg makkelijke en erg moeilijke vragen het beste zoveel mogelijk kunt vermijden? Ze kunnen tot frustratie leiden of (betere) leerlingen op het verkeerde been zetten ('Er zit vast een addertje onder het gras' ). Wanneer je een toets hebt afgenomen, is het belangrijk om te controleren of alle vragen goed gefunctioneerd hebben. Dit doe je met een toets- en itemanalyse. Met deze check kun je bijvoorbeeld controleren of het juiste antwoord in het beoordelingsvoorschrift stond, of kom je er wellicht achter dat de vraag toch onduidelijk gesteld was. Aan de hand van je analyse kun je dan bepalen of je een vraag wel of niet laat meetellen in de beoordeling.
Verwante begrippen
- Toetsconstructie
- Toetsmatrijs
- Multimedia
- Leerdoelen
- Evidence Centered Design
Software: leuk om te proberen
- Ontwikkel toetsvragen met Q-construction
- Spoor voorspelbaarheden in toetsopgaven op met Qinsight