Direct naar inhoud
Leerling primair onderwijs in de zandbak

Veelgestelde vragen over Kleuter in beeld

Voor al je vragen over de nieuwe manier van volgen.

Algemene vragen

Wat is Kleuter in beeld en hoe werkt het?

Kleuter in beeld is een nieuwe manier om je kleuters en groep te volgen in hun ontwikkeling. Het instrument volgt de kleuters met behulp van observaties (leerkrachtroute) voor de ontwikkelingsgebieden Sociaal Emotioneel, Motoriek, Taal en Rekenen. Bij Taal of Rekenen meer inzicht of verdieping nodig over hoe een kleuter zich ontwikkelt op een bepaald onderdeel? Maak dan gebruik van de Kindroute en zet de speelse verdiepende activiteiten en opdrachten in, op papier of digitaal. Gebruiksvriendelijke rapportages geven je uiteindelijk inzicht op kind- en groepsniveau, en op de verschillende subdomeinen. De groei staat hierbij altijd centraal! De rapportages kunnen een signalerende functie hebben en geven handvatten voor je handelen in de groep.

> Jij hebt de regie bij Kleuter in beeld! Bekijk de routes

> Lees meer op cito.nl/kleuterinbeeld

Waar is de normering op gebaseerd?

Het beeld van kinderen wordt niet bepaald door te vergelijken met een landelijke referentiegroep zoals je dit misschien kent van de toetsen Taal en Rekenen voor Kleuters. Daar werd gekeken naar de vaardigheid van kleuters in vergelijking met een landelijke referentiegroep (At/m E of I t/m V).
De normering van Kleuter in beeld is gebaseerd op inhoud. Waar staat een kleuter als je kijkt naar de leerlijn? Tijdens een standaardbepaling hebben onderwijsprofessionals (leerkrachten groep 1 en 2 en experts) voor de verschillende taalaspecten bepaald wat doorgaans gezien wordt bij een kleuter eind groep 1 en bij een kleuter eind groep 2. Onze psychometrische afdeling heeft deze informatie samen met de data uit de verschillende onderzoeken met behulp van psychometrische modellen samengebracht tot een normering.

Waarom kiezen voor Kleuter in beeld?

Kleuter in beeld is het instrument bij uitstek dat het midden heeft gevonden tussen objectiviteit en de professionele regie van de leerkracht. Kleuter in beeld is kort en krachtig waar mogelijk (leerkrachtroute) en kan uitgebreider gebruikt worden als je het nodig hebt (kindroute). Kleuter in beeld is onder meer gebaseerd op de leerlijnen en doelen van SLO en Expertisecentrum Nederlands. Jij vindt het belangrijk om de doelen en leerlijn voor ogen te houden. Jij hebt de regie in het gebruik en maakt eigen keuzes.

Ervaren leerkrachten hebben vaak al een heel goed beeld van de kinderen in hun groep en hebben dan genoeg aan de snelle leerkrachtroute. Net startende leerkrachten, of leerkrachten die vanuit een andere bouw naar de kleuters zijn gegaan, voelen zich soms nog wat onzeker en vinden het fijn als ze kunnen steunen op het inzicht dat ze krijgen vanuit de kindroute.

Kleuter in beeld geeft je een beeld van de groei van een kind en laat zien waar het kind op dát moment staat in de leerlijn. Daarnaast krijg je ook informatie op groepsniveau en geeft Kleuter in beeld informatie over de verschillende (sub)domeinen. Kleuter in beeld is tevens gescreend door leerkrachten en intern begeleiders uit het (s)bo. Door onze jarenlange expertise op psychometrisch gebied kunnen wij uit onze uitgebreide kwaliteitsonderzoeken de meest sterke observatiepunten, activiteiten en opdrachten screenen. Zodat wij het kort én krachtig ook wetenschappelijk hebben kunnen onderbouwen. Het is dan ook goedgekeurd door de Expertgroep toetsen PO.

Is het veld betrokken bij de ontwikkeling?

Kleuter in beeld maakten we samen met onderwijsprofessionals uit het veld. De wensen over een nieuw kleuterinstrument zijn verkend in verschillende focus- en expertgroepen. De eerste contouren zijn vanaf 2017 voorgelegd aan meer dan 1.000 professionals. Ook tijdens het ontwikkelproces zijn professionals veelvuldig betrokken: lees bijvoorbeeld de blog van projectleider Judith over de co-creatie. Een ander voorbeeld is de standaardbepaling: hoe bepaal je voor observatiepunten de grenzen wat een leerling bijvoorbeeld eind groep 1 moet kunnen? Door de mening van experts, leerkrachten en intern begeleiders te leggen naast de leerlijnen van onder andere SLO en Expertisecentrum Nederlands en psychometrische gegevens zijn er objectieve standaarden bepaald op basis van de inhoud.

Bestellen

Is het mogelijk om maar één of enkele onderdelen van Kleuter in beeld te bestellen?

Ja, dat kan! Kijk hier voor de opties.

Observaties

Hoeveel tijd kost het gebruik van Kleuter in beeld?

Allereerst: wij vinden het belangrijk dat jij als leerkracht de regie behoudt over hoe je het instrument inzet. Je kiest zelf welk deel van het instrument je gaat gebruiken. Van sommige kleuters heb je voldoende gezien om een indruk te krijgen van de ontwikkeling. Van andere kleuters heb je misschien aanvullende informatie nodig. Voor deze kleuters kun je een aanvullende opdracht of activiteit inzetten die meer informatie geeft over een bepaald subdomein, bijvoorbeeld woordenschat binnen Taal.

Per ontwikkelingsgebied zal de afname van de leerkrachtroute per kind ongeveer 8 tot 10 minuten duren. Voor veel kleuters zal de leerkrachtroute voldoende zijn. Bij Taal en Rekenen kan je gebruik maken van de kindroute als er kleuters zijn waarover je meer informatie nodig hebt. Je kiest dan voor één of meer opdrachten of activiteiten uit de kindroute. Een activiteit duurt ongeveer 15 minuten, een opdracht duurt digitaal 10 minuten en op papier ongeveer 15- tot 20 minuten.

Hoe vaak observeer ik met Kleuter in beeld?

Vanuit de inspectie wordt aangegeven dat je goed zicht moet hebben op de ontwikkeling van kinderen. Je volgt je groep systematisch en op een gestandaardiseerde wijze. Hoe vaak en wanneer bepaal je zelf. Bij Kleuter in beeld kun je denken aan 1 of 2 keer per schooljaar.

Hoe wordt objectiviteit gewaarborgd?

Door middel van onderzoek valideerden we de leerkrachtroute aan de kindroute: meten deze hetzelfde? We onderzochten de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid van de observatiepunten in de kindroute: komen de observaties van leerkrachten voldoende overeen met de observaties van onafhankelijke beoordelaars? Op deze manier zorgen we dat de over het algemeen wat subjectievere observaties zo objectief mogelijk zijn. Het instrument is dan ook goedgekeurd door de Expertgroep toetsen PO.

Inhoudelijke vragen

Kun je Kleuter in beeld kort omschrijven?

Kleuter in beeld volgt de kleuters met behulp van observaties (leerkrachtroute) voor de ontwikkelingsgebieden Sociaal Emotioneel, Motoriek, Taal en Rekenen. Bij Taal of Rekenen meer inzicht of verdieping nodig over hoe een kleuter zich ontwikkelt op een bepaald onderdeel? Maak dan gebruik van de Kindroute en zet de speelse verdiepende activiteiten en opdrachten in, op papier of digitaal. Gebruiksvriendelijke rapportages geven je uiteindelijk inzicht op kind- en groepsniveau, en op de verschillende subdomeinen. De groei staat hierbij altijd centraal! De rapportages kunnen een signalerende functie hebben, geven handvatten voor je handelen in de groep en houden je een spiegel voor.

Bekijk deze pagina om te zien hoe Kleuter in beeld eruit ziet.

Welke taaldomeinen observeer ik met Kleuter in beeld – Taal?
Hoe kies ik voor de opdrachten het juiste niveau voor een kleuter? Hoe zijn de verschillende niveauversies opgebouwd?

Jij stelt per subdomein vast welk niveau het beste bij het kind past. Bij de opdrachten zijn er 3 verschillende versies voor verschillende niveaus:

* = niveau groep 1

** = niveau midden groep 2

*** = niveau eind groep 2

Dit betekent dat een kind uit groep 1 bijvoorbeeld ook de opdrachten van het niveau midden groep 2 kan maken, als een kind op een bepaald subdomein volgens jouw inschatting wat voorloopt op andere kinderen. Bij de 4 activiteiten zijn er geen verschillende niveauversies. Voor de kinderen in groep 1 en 2 kunnen dezelfde activiteiten en observatieformulieren gebruikt worden.

Hoe kiezen wij de woorden bij woordenschat?

We selecteerden woorden uit verschillende woordenlijsten. We startten met de Basiswoordenlijst Amsterdamse Kleuters (BAK). De BAK is bedoeld om tot een minimale woordenschat van 2000 woorden te komen. Gemiddeld begrijpen kinderen van 5 en 6 jaar echter tussen de 6000 tot 8000 woorden (Goorhuis & Schaerlaekens, 2000). Wij zagen in de onderzoeken terug dat veel kinderen al veel woorden kenden. Daarom hebben we ook Digiwak en Basilex geraadpleegd. Voor alle woorden geldt dat we feedback van kleuterleerkrachten meewogen bij de selectie van de woorden. Verder hadden we als uitgangspunt dat de woorden in een foto of tekening ‘te vangen’ moesten zijn, en dat de woorden aansloten bij verschillende thema’s, zoals eten & drinken, verkeer en dieren. Met deze selectie krijg je een indruk van de vaardigheid van je kleuters op het gebied van woordenschat. We raden af om deze woorden expliciet op te nemen in het aanbod en te oefenen voorafgaand aan de opdrachten, omdat je dan de vaardigheid niet meer goed kunt meten.

Welke rekendomeinen observeer ik met Kleuter in beeld – Rekenen?

Het gebruik

Wanneer zet ik de leerkrachtroute in en wanneer de kindroute?

Gebruik de (digitale) leerkrachtroute voor Taal en Rekenen als je al een goed beeld hebt van een kind. Dit kan voor alle subdomeinen, of een deel ervan. De route is volledig gebaseerd op jouw observaties over een langere periode (dus geen momentopname).

Gebruik bij Taal en Rekenen de kindroute als je twijfelt over de vaardigheid van een kind op een bepaald subdomein, of als je meer informatie wilt. Bij deze route komen dezelfde subdomeinen aan bod, maar nu betrek je het kind erbij. Je legt het kind digitale of papieren opdrachten voor of voert samen speelse activiteiten uit.

Hoe zet ik de leerkrachtroute in?

De digitale leerkrachtroute vind je in Kleuter in beeld online. Je kunt de leerkrachroute op twee manieren inzetten. Je kiest de wijze die jij het prettigst vindt

1. Per kleuter vul je de gehele (of een deel van de) leerkrachtroute in.
2. Je observeert per observatiepunt, vult dit per kleuter in en gaat dan naar het volgende observatiepunt.

Hoe zet ik de kindroute in?

Gebruik de kindroute bij Taal en Rekenen als je twijfelt over de vaardigheid van een kind op een bepaald subdomein, of als je meer informatie wilt. Bij deze route komen dezelfde subdomeinen aan bod als in de leerkrachtroute, maar nu betrek je het kind erbij. Je legt het kind digitale of papieren opdrachten voor of voert samen speelse activiteiten uit. De activiteiten of opdrachten plan je in via Kleuter in beeld online. Je ziet later in de groepsrapportage terug of een resultaat gebaseerd is op je eigen observatie vanuit de leerkrachtroute of vanuit een activiteit of opdracht vanuit de kindroute.

Hoe neem ik de activiteiten af bij de kleuters?

De activiteiten kun je binnen de setting van je groep uitvoeren. Plan de activiteit op een rustig moment, waarop de rest van de kleuters zoveel mogelijk zelfstandig kunnen spelen. Geef aan je groep duidelijk aan dat je even niet gestoord kunt worden. Misschien gebruik je hiervoor een symbool of een voorwerp?
Merk je onrust in de groep? Zet de activiteit met de kleuter dan op een ander moment voort. Vind je het prettiger om bepaalde activiteiten buiten je groep te doen of is het voor een bepaalde kleuter beter om niet al te veel afleiding te hebben? Probeer dan iets te regelen met een collega

Wanneer in het jaar observeer ik met Kleuter in beeld?/ Hoe plan ik het in?

Kleuter in beeld kan het hele jaar door afgenomen worden. Je bepaalt zelf hoe vaak en wanneer je de kleuters gaat observeren. Vind je het belangrijk om alle kinderen uit jouw groep in één rapportage terug te zien, let er dan op dat je alle kinderen binnen een bepaalde periode geobserveerd hebt. De online omgeving werkt met drie observatieperiodes in een schooljaar:

Begin: van augustus tot en met november

Medio: van december tot en met maart

Eind: van april tot en met juli

Let op: als je de subdomeinen bij een kind of bij alle kinderen in je groep niet in dezelfde periode observeert en registreert, dan komen de resultaten niet in één rapportage. Met andere woorden: een groepsrapportage gaat altijd over één observatieperiode.

Welke modules van Kleuter in beeld zijn in te zetten bij kinderen uit groep 3?

Kleuter in beeld Taal en Rekenen kunnen ingezet worden bij leerlingen in groep 3. Per subdomein wordt er gewoon een functioneringsniveau berekend. Het is voor kinderen vanaf groep 3 alleen niet mogelijk om een signaal te krijgen. De signalen zijn gebaseerd op kinderen in groep 1 en 2.
De module Sociaal-Emotioneel kan niet ingezet worden bij leerlingen in groep 3. De normering is alleen gebaseerd op kinderen in groep 1 en 2. Voor leerlingen in groep 3 kan het beste Sociaal-emotioneel functioneren uit Leerling in beeld voor groep 3 t/m 8 gebruikt worden.
Motoriek kan ook ingezet worden bij kinderen uit groep 3, de normering is gebaseerd op leeftijd.

Welke modules van Kleuter in beeld zijn in te zetten bij kinderen uit het s(b)o?

Kleuter in beeld Taal en Rekenen kunnen ingezet worden. Per subdomein wordt er gewoon een functioneringsniveau berekend. Het is voor deze groep niet mogelijk om een signaal te krijgen. De signalen zijn gebaseerd op jaargroepen.
De module Sociaal-Emotioneel kan op dit moment niet ingezet worden bij kinderen uit het s(b)o. De normering is alleen gebaseerd op kinderen in groep 1 en 2 uit het reguliere basisonderwijs.
Motoriek: kan ingezet worden bij kinderen uit S(B)O, de normering is gebaseerd op leeftijd.

Kunnen de ingevulde observaties uit een afnameperiode automatisch meegenomen worden naar de volgende afnameperiode, zodat ik die alleen maar hoef aan te passen?

Nee, dat kan niet. Dat is ook een bewuste keuze. Kleuters ontwikkelen zich sprongsgewijs. Het is belangrijk dat leerkrachten zich bij het invullen niet laten leiden door automatisme, maar elke periode blanco de observaties invullen, gebaseerd op de afgelopen periode, voor een zo betrouwbaar mogelijk beeld.

De online omgeving

Wat is Kleuter in beeld online?

Kleuter in beeld online is een webbased applicatie waarin jij als leerkracht registreert, plant en inzicht hebt in de rapportages. De observatie die start vanuit de Leerkrachtroute kun je direct digitaal invullen.

Voer je met één of meer kleuters de Kindroute uit, dan plan je online de opdrachten of activiteiten voor deze kleuters. Digitale opdrachten worden automatisch verwerkt in Kleuter in beeld online. Bij de papieren opdrachten verwerk je het aantal goed in Kleuter in beeld online. Bij de activiteiten kun je ervoor kiezen het observatieformulier direct digitaal in te vullen, of eerst op papier en daarna de ingevulde observatiepunten over te nemen in Kleuter in beeld online. Rapportages zijn direct in te zien in Kleuter in beeld online.

Kan ik in Kleuter in beeld online eigen notities of aantekeningen maken?

Jazeker, je kunt eigen notities maken. Deze notities zijn per kind zichtbaar door middel van een envelopje. Door hier op te klikken, zie je de notities direct weer terug.

Inspectie en Expertgroep toetsen PO (voorheen COTAN)

Is Kleuter in beeld goedgekeurd door de Expertgroep Toetsen PO /COTAN?

Alle vier domeinen (Taal, Rekenen, Sociaal-Emotioneel en Motoriek) zijn officieel goedgekeurd door de Expertgroep Toetsen PO/COTAN (Expertgroep Toetsen PO).

Toetsen mogen niet meer, Kleuter in beeld wél?

Zoals vermeld door de Inspectie van het Onderwijs is het vanaf augustus 2023 niet meer mogelijk dat scholen de ontwikkeling van de kleuters volgen met gebruik van schoolse toetsen. De inspectie raadt aan om observatie-instrumenten te gebruiken als hulpmiddel om de kleuters te volgen. Kleuter in beeld mag je dus zeker gebruiken.

Medewerker aan telefoon

Kunnen we je helpen?

Stel je vraag via onze kanalen of kijk in de veelgestelde vragen.
Voor scholen: Vergeet niet om het brinnummer bij de hand te hebben en/of in de mail te vermelden, zodat we jouw vraag sneller kunnen behandelen!

Bereikbaar Ma t/m vr 08.30 tot 15.00 uur
Bellen (026) 352 11 11
E-mail klantenservice@cito.nl

Zoeken