Beoordelings-modellen voor burgerschapsonderwijs
Hoe toets je wat de leerlingen opsteken?
Vanuit de overheid zijn scholen verplicht om te werken aan burgerschap. Maar hoe beoordeel je als docent de burgerschapsvaardigheden die leerlingen in samenhang met kennis toepassen? Het gaat niet om het beoordelen of de keuze van leerlingen goed of fout is, maar om de kwaliteit van de informatie en de argumenten die leerlingen gebruiken om hun keuze te onderbouwen.
Beoordelingsmodellen
Om docenten te ondersteunen bij burgerschapsonderwijs in de klas, beproeven wij beoordelingsmodellen bij praktische opdrachten. Dat doen we samen met docenten die lesgeven in verschillende maatschappijvakken en filosofie. Vaardigheden zoals ethisch redeneren, samenwerken, empathisch vermogen en kritisch denken staan hierbij centraal.
Planning 2022-2023
Eind maart – juni 2022
In samenwerking met collega’s van Stichting Cito analyseren docenten beoordelingsmodellen op eenduidigheid, bruikbaarheid en toepasbaarheid bij eigen opdrachten en projecten op school. Stichting Cito biedt hiervoor voorbeeldopdrachten aan.
Najaar 2022
Docenten beproeven de beoordelingsmodellen op school. Dat kan op basis van de opdracht van Stichting Cito of een eigen opdracht die aansluit bij het onderwijs in zijn/haar klas.
Voorjaar 2023
Samen met het docentenpanel worden de ervaringen van de eerste proefopdracht van najaar 2022 besproken en het materiaal bijgesteld. Ook wordt gestart met de voorbereidingen voor de nieuwe proefopdracht voor havo/vwo en vmbo die zal worden uitgezet in het najaar 2023.
Dit najaar is bij enkele scholen een proefopdracht over groenere energie uitgezet onder vwo-leerlingen in de bovenbouw. De onderbouwing van hun voorstellen en de bijbehorende presentaties, zijn door docenten inzichtelijk gemaakt met ontwikkelingsgerichte beoordelingsschalen. De leerlingen presenteerden aan klasgenoten. Een van de scholen koos ervoor om te presenteren ‘in de echte maatschappij’ aan beleidsmedewerkers van een gemeente. Met de beoordelingsschalen kunnen docenten het werk van de leerling indelen van beginner naar gevorderd.
Lody Smeets, sr beleidsadviseur Examenvernieuwing
Voorbeeldopdrachten
We gaan in deze opdrachten uit van een dilemma of vraagstuk waarbij leerlingen vaardigheden als ethisch redeneren, samenwerken, empathisch vermogen en kritisch denken toepassen. Zo gaat een van de ontwikkelde opdrachten over het kiezen van groene energie waarbij kennis nodig is van maatschappijleer. Ook wordt er een handreiking voor docenten gemaakt waarmee zij zelf opdrachten kunnen maken die passen bij verschillende maatschappijvakken en verschillende vraagstukken die aansluiten op de belangstelling van leerlingen.
Beoordelingsmodellen
De beoordelingsmodellen bevatten indicatoren die beschrijven wat leerlingen moeten laten zien (zichtbaar te maken in handeling, presentatie of reflectieverslag). We gaan uit van ontwikkelingsgerichte beoordelingsschalen. Het werk van de leerling kan hiermee worden ingedeeld van beginner naar gevorderd. We verwachten dat deze beoordelingsvorm goed kan passen bij een praktische opdracht of een profielwerkstuk.
Over de actualisatie van examenprogramma's en kerndoelen
In het curriculum staat wat leerlingen moeten kennen en kunnen. Het geeft richting aan het leerproces van leerlingen. In het kader van Curriculum.nu hebben leraren en schoolleiders voorstellen gemaakt voor het actualiseren van het curriculum. Curriculum.nu is inmiddels afgesloten. De ontwikkelde voorstellen worden gebruikt als een van de bronnen voor een toekomstige actualisatie van kerndoelen en examenprogramma's. Meer informatie: Actualisatie kerndoelen en examenprogramma’s - SLO en de startnotitie.
Kunnen we je helpen?
Stel je vraag via onze kanalen of kijk in de veelgestelde vragen.
Voor scholen: Vergeet niet om het brinnummer bij de hand te hebben en/of in de mail te vermelden, zodat we jouw vraag sneller kunnen behandelen!