Het nut van eindtoetsing
De ‘Cito-toets’ is ruim 50 jaar geleden ontstaan om bij te dragen aan kansengelijkheid. Sinds 2015 heeft deze toets plaatsgemaakt voor de Centrale Eindtoets. Deze eindtoets maken wij in opdracht van de overheid. In het huidige onderwijsstelsel is de eindtoets nog altijd van toegevoegde waarde. Hierbij is het belangrijk dat er een balans is tussen enerzijds het beleid rondom eindtoetsing en anderzijds het gebruik van de eindtoets in de praktijk. Op deze pagina lees je meer over deze balans en de belangrijke, maar tegelijkertijd bescheiden, rol van de eindtoets.
Bij het bepalen van het definitieve schooladvies kijkt de leerkracht naar:
- de verschillende capaciteiten en het leerpotentieel van de leerling
- het voorlopige schooladvies
- de resultaten van de eindtoets (= verplichte onderdelen taal en rekenen, met optioneel Wereldorientatie bij de Centrale Eindtoets)
Zie ook proefschrift De leraar weet het het beste? over het oordeel van de leerkracht en toetsresultaten: In plaats van ons te focussen op de vraag wie er ‘gelijk’ heeft, de docent of de eindtoets, zouden we onszelf beter kunnen afvragen hoe docentoordeel en toetsresultaat zo optimaal mogelijk gecombineerd kunnen worden.
Het schooladvies van de leerkracht is leidend. Voor 1 maart wordt het
voorlopig schooladvies afgegeven. Na afname van de eindtoets tussen 15
april en 15 mei volgt het toetsadvies. Het toetsadvies is een objectief
tweede gegeven naast het voorlopige schooladvies.
Valt het toetsadvies hoger uit dan het voorlopige schooladvies, dan kan de leerkracht het schooladvies naar boven bijstellen. Valt het toetsadvies lager uit dan het voorlopige schooladvies, dan mag het schooladvies niet worden bijgesteld. Een leerling kan hierdoor alleen maar voordeel behalen.
Zie ook Schooladvies en eindtoets basisschool – OCW
*) Miv 1 januari 2023 is de wet Doorstroomtoetsen po in werking getreden. Valt het toetsadvies hoger uit dan het voorlopige schooladvies, dan moet de leerkracht het schooladvies naar boven bijstellen (tenzij dat niet in belang van de leerling is).
Valt het toetsadvies hoger uit dan het voorlopige schooladvies, dan kan de leerkracht het schooladvies naar boven bijstellen. Valt het toetsadvies lager uit dan het voorlopige schooladvies, dan mag het schooladvies niet worden bijgesteld. Een leerling kan hierdoor alleen maar voordeel behalen.
Zie ook Schooladvies en eindtoets basisschool – OCW
*) Miv 1 januari 2023 is de wet Doorstroomtoetsen po in werking getreden. Valt het toetsadvies hoger uit dan het voorlopige schooladvies, dan moet de leerkracht het schooladvies naar boven bijstellen (tenzij dat niet in belang van de leerling is).
De standaardscore en het bijbehorende toetsadvies worden berekend op
basis van twee type onderzoeken:
- onderzoek naar het moeilijkheidsniveau van de eindtoets, waarbij we de moeilijkheid van de eindtoets vergelijken met die van voor gaande jaren
- onderzoek naar de doorstroom van leerlingen t/m hun derde schooljaar vo, waarbij we kijken naar de voorspelbaarheid van het juiste brugklastype
Hoe andere leerlingen hun eindtoets hebben gemaakt, is niet van invloed op de standaardscore van een leerling. Er is daarom geen sprake van een relatieve normering.
Je kunt dus niet zeggen dat bijvoorbeeld de hoogst scorende 20% van de leerlingen naar het vwo gaat en het gemiddelde jaarlijks vaststaat op 535.
- onderzoek naar het moeilijkheidsniveau van de eindtoets, waarbij we de moeilijkheid van de eindtoets vergelijken met die van voor gaande jaren
- onderzoek naar de doorstroom van leerlingen t/m hun derde schooljaar vo, waarbij we kijken naar de voorspelbaarheid van het juiste brugklastype
Hoe andere leerlingen hun eindtoets hebben gemaakt, is niet van invloed op de standaardscore van een leerling. Er is daarom geen sprake van een relatieve normering.
Je kunt dus niet zeggen dat bijvoorbeeld de hoogst scorende 20% van de leerlingen naar het vwo gaat en het gemiddelde jaarlijks vaststaat op 535.
Elk jaar wordt ca. 10 % van de voorlopige schooladviezen bijgesteld. De
leerkrachten baseren zich hierbij op het toetsadvies.
In 2020 zijn als gevolg van corona geen eindtoetsen afgenomen. Omdat er geen mogelijkheid was tot bijstelling van het voorlopig schooladvies, waren de definitieve schooladviezen lager dan voorgaande jaren. Dit toont het effect aan van de eindtoets in de praktijk.
In het rapport Wegvallen eindtoets, uitgegeven door DUO in maart 2023, lees je meer over het functioneren van de eindtoets als objectief tweede gegeven naast het schooladvies.
In 2020 zijn als gevolg van corona geen eindtoetsen afgenomen. Omdat er geen mogelijkheid was tot bijstelling van het voorlopig schooladvies, waren de definitieve schooladviezen lager dan voorgaande jaren. Dit toont het effect aan van de eindtoets in de praktijk.
In het rapport Wegvallen eindtoets, uitgegeven door DUO in maart 2023, lees je meer over het functioneren van de eindtoets als objectief tweede gegeven naast het schooladvies.
Wij menen dat schaduwonderwijs:
– geen effect op de normering heeft, omdat het resultaat van de leerling met schaduwonderwijs niet wordt gebaseerd op de resultaten van andere leerlingen (geen relatieve normering)
– kansenongelijkheid vergroot, omdat niet iedereen toegang heeft tot schaduwonderwijs
– voorbijgaat aan het doel van eindtoetsing, omdat schaduwonderwijs de uitslag van toetsen kan vertekenen, en de leerling juist is gebaat bij het best passend vervolgonderwijs
Een voorbeeldtoets bekijken om te zien hoe het werkt kan handig zijn. Maar oefenen stimuleren wij dus niet.
– geen effect op de normering heeft, omdat het resultaat van de leerling met schaduwonderwijs niet wordt gebaseerd op de resultaten van andere leerlingen (geen relatieve normering)
– kansenongelijkheid vergroot, omdat niet iedereen toegang heeft tot schaduwonderwijs
– voorbijgaat aan het doel van eindtoetsing, omdat schaduwonderwijs de uitslag van toetsen kan vertekenen, en de leerling juist is gebaat bij het best passend vervolgonderwijs
Een voorbeeldtoets bekijken om te zien hoe het werkt kan handig zijn. Maar oefenen stimuleren wij dus niet.
Lees ook
- ‘Waar argumenten die de waarde van de eindtoets ter discussie stellen breed gedeeld worden, worden argumenten die de waarde van de eindtoets belichten beduidend minder benoemd.’ In dit artikel gaan Tamara van Schilt en Cito-collega Marie-Anne Keizer in op misconcepties en aannames. Lees hier het artikel in de nieuwsbrief E-XAMENS.