'Het enthousiasme van vakmensen is aanstekelijk, alleen samen kunnen we een kwalitatief goed examen opleveren'

Hoe ziet een werkdag eruit voor jou?

‘Ik zit vooral achter de computer. Ik leid mijn projecten in goede banen en zorg dat alle toetsen op tijd af zijn. Het toetsinhoudelijke werk blijf ik het leukst vinden, naast het aansturen van mensen. Dat zie je ook terug in mijn projecten. Maar in mijn rol als projectleider houd ik me ook bezig met financiën en planning. Ik werk voor diverse opdrachtgevers in de technische branche, veiligheid en openbaar vervoer, maar ben ook betrokken als constructeur en beoordelaar bij projecten als Nt2 en inburgering.’

En als je de laptop dichtklapt?

‘Dan geniet ik van mijn kinderen. Ik heb er twee. Afspreken met familie en vrienden voor een etentje, borrel en een spelletje. Of varen met de boot van de schoonfamilie in Friesland. Heerlijk! Maar ik kan ook erg genieten van met iemand afspreken in de speeltuin en daar dan samen op een bankje koffie drinken.’

Wat vind je het leukst aan je werk?

‘Ik beweeg me in veel verschillende branches, waar ik mee mag kijken én bij mag dragen aan het werk dat daar gedaan wordt. Ik werk bijvoorbeeld veel in de technische branche. Ik weet persoonlijk inhoudelijk weinig van installatietechniek, maar de mensen met wie ik in die projecten samenwerk wel. Zij maken de vragen voor een examen en ik screen ze toetsinhoudelijk. Het is echt een samenwerking om een kwalitatief goed examen op te leveren. Het enthousiasme van die vakmensen is aanstekelijk. Iedereen die meewerkt aan de examinering als constructeur, assessor of examencommissielid heeft echt hart voor het vak en zij zijn gedreven om dat vak op een goede manier door te geven. Dat ik daarbij mag helpen, dat is toch geweldig!’

‘Wat ik ook leuk vind aan werken bij Cito, is dat ik altijd gespreksstof heb. Als iemand me vraagt naar mijn werk komen we altijd op het punt uit dat mensen weleens een toets of examen van Cito hebben gemaakt. Examens op de middelbare school of een verpleegkundige die werkt met Medisch Rekenen. Én bij Cito werken heel veel mensen die toetsen leuk en belangrijk vinden, wat ik ook vind.’

Is het een grotere uitdaging om examens te maken voor branche- en beroepsverenigingen dan voor het onderwijs?

‘Nee, in grote lijnen niet. De doelgroep is anders, maar het verschil zit vooral in de inhoud. Bij een Nt2-examen vind ik ook iets van de inhoud van een examen, bij een examen voor installatietechniek heb ik daarvoor te weinig kennis. Als ik daar het antwoord weet op een vraag, dan is de vraag per definitie niet goed. Ook vragen beroepsexamens om een andere manier van werken, het proces is anders. De doorlooptijden om een examen te maken zijn vaak kort. Ik werk hiervoor samen met vakmensen uit de beroepsgroep. Deze mensen, die de vragen voor het examen bedenken, hebben al een baan en doen dit ernaast. Vaak uit liefde voor het vak. Maar dat betekent ook dat ik ze niet kan dwingen in periodes een bepaald aantal vragen op te leveren. Dat is dus schipperen.
Het zijn wel allemaal zeer gemotiveerde mensen, soms gepensioneerd, die het leuk én belangrijk vinden. Daarmee zijn het ook heel prettige gespreks- en samenwerkingspartners.
Als we daardoor een deadline niet halen, vertraag ik liever - in overleg - de afname. Een halve, slechte toets afnemen, dat is niet echt mijn ding. Een toets moet wel goed zijn, want hij is van Cito.’

Wanneer ga jij blij naar huis?

‘Als ik alles heb gedaan wat ik me voorgenomen had: lege mailbox, takenlijst afgestreept, etc. En nu iets ruimer denken …’ Na een gulle lach: ‘Ik word er blij van als ik tevreden klanten heb en mijn projecten op rolletjes lopen. Als ik een compliment krijg van een klant, omdat ik tussendoor even iets voor ze heb kunnen regelen. Een simpel dankjewel. Ja, ik word erg blij van die waardering.’

Is het altijd nodig? Zo’n heel proces met lange doorlooptijd?

‘De stappen in het proces zijn nodig, de doorlooptijd hangt af van de beschikbaarheid van mensen. Maar de realiteit leert ons dat iedereen volle agenda’s heeft. Mensen in het bedrijfsleven die betrokken zijn bij examinering hebben vaak ook andere taken. Als er vragen zijn bedacht, is het wel handig dat iemand anders die vragen controleert. Dat kun je dicht op elkaar plannen. Naast het samenstellen en afnemen is ook de analyse achteraf belangrijk. Is er per ongeluk ergens een fout antwoord goed gerekend? Dan moet die vraag uit het examen. Je wilt zeker weten dat iedereen een eerlijke beoordeling krijgt en dat daar geen menselijke fouten in zijn geslopen. Daarom zit er vaak een bepaalde tijd tussen afname en uitslag. Ik zou nooit adviseren stappen uit het proces over te slaan.’

De uitslag van een beroepsexamen bepaalt soms of iemand zijn werk wel of niet mag uitvoeren. Voelt dat als een grote verantwoordelijkheid?

‘Het is de gedeelde verantwoordelijkheid van Cito en de examencommissie dat er een zo goed en eerlijk mogelijk examen wordt afgenomen. Ik vond het soms wel lastig als er naar Cito gewezen wordt bij een fout die niet onder mijn verantwoordelijkheid is ontstaan.
Ik vat het niet persoonlijk op wanneer mensen zakken of slagen. Een examen waarbij slagen een vereiste is om je beroep uit te kunnen oefenen is ook bedoeld om die vakmensen eruit te halen die capabel zijn. Als mensen zakken voor een examen omdat ze niet voldoende bekwaam zijn is dat niet erg. Het is wel erg als het onterecht is. Soms gebeurt dat: het is en blijft mensenwerk. Als dit gebeurt wordt het natuurlijk zo snel en goed mogelijk opgelost. In die zin voel ik me wel verantwoordelijk alles zo goed mogelijk te doen en mijn deadlines te halen. Als er een examen gepland staat, moet er ook een goed en betrouwbaar examen staan.’

Jij werkt vooral voor de technische branche, waar doe-beroepen worden geëxamineerd. Hoe kijk jij naar de toekomst?

‘Ik zie daar een grote uitdaging liggen. Hoe zorgen we dat mensen die heel goed in de uitvoering zijn, maar minder sterk in theorie ook hun kennis en kunde kunnen aantonen. We moeten op zoek naar andere vormen of manieren van toetsing die misschien minder spanning met zich meebrengen. Een balans zoeken tussen praktijk- en kennistoetsen. Of die combineren. Wellicht werken met deelcertificaten. Het digitaal landschap ontwikkelt zich natuurlijk razendsnel. Maar bij een beroepsexamen zijn er nogal wat voorwaarden waar het allemaal aan moet voldoen. Reeksen opgaven moeten geheim blijven, afname moet veilig gebeuren, etc. Ik zie wel beweging in de technische branche, persoonscertificering staat bij steeds meer branche- en beroepsverenigingen op de agenda. Cito gaat de komende jaren ook op zoek naar andere vormen van examinering die voldoen aan de nieuwe eisen van deze tijd. Maar het blijft de komende jaren per project een afweging, want vaak is het net zo praktisch en financieel aantrekkelijk om examens op papier af te nemen.