Persoonscertificering in 7 stappen

Het ontwikkelen en borgen van kwaliteit is een belangrijk onderwerp voor uiteenlopende organisaties. U kunt hiermee aan de buitenwereld laten zien dat u in control bent als het gaat om bijvoorbeeld veiligheid en wettelijke voorschriften. Daarnaast is het voor uw professionals een mogelijkheid om zich te onderscheiden in hun vakgebied. Persoonscertificering is een goede manier om dit te bereiken: het geeft garantie op kwaliteit.

Een systeem van persoonscertificering begint met het vaststellen van de meetlat: aan welke eisen moeten de professionals voldoen? Om een persoon vervolgens te kunnen certificeren moet u zijn vakbekwaamheid meten. Alleen zo kunt u bepalen wie wel en niet voldoet aan de gestelde eisen. Voor het meten van vakbekwaamheid heeft u eerlijk meetinstrument nodig. De vraag die veel verenigingen zich stellen is: ‘hoe kom ik tot een betrouwbaar instrument?’

Keuze voor toetsvorm

De keuze voor de toetsvorm wordt onder andere ingegeven door wat u wilt meten. Vaardigheid of kennis? Hoe authentiek moet de vaardigheidstoets zijn? De Piramide van Miller kan u helpen in deze stap.

De Piramide van Miller laat zien dat de mate van beheersing die wordt verwacht van invloed is op de examenvorm. Wat weer gevolgen kan hebben voor de uitvoerbaarheid, de kosten en de betrouwbaarheid van het examen.

Stap 1: Planvorming

In deze stap bepaalt u:

wat u precies wilt weten. En wat u dus wilt kunnen meten.
of een toets hiervoor het juiste middel is.
als dat zo is, hoe die toets eruit moet zien.
wat de kosten mogen zijn van het meetinstrument.
of het gekozen meetinstrument uitvoerbaar is.

Wat u in deze fase besluit, vormt de basis voor de volgende zes stappen. Neem er dus voldoende tijd voor.

Stap 2: Het ontwikkelen van de toets

Het ontwikkelen van een eerlijk meetinstrument is een vak. Laat u als organisatie bijstaan door deskundigen op dit gebied en combineer dit met de input van vakinhoudelijke experts. Deze synergie zal leiden tot meetinstrumenten die door alle betrokkenen in de branche worden herkend en geaccepteerd. Meestal bepalen de samenstellers van de toets in deze fase ook waar de grens ligt tussen wel of niet voldoen aan de vereiste vakbekwaamheid: de cesuur.

Stap 3: De toets vaststellen

Op een bepaald moment in het ontwikkelproces moet een gremium beslissen dat de toets is geworden zoals iedereen het voor ogen had. En dat de toets past bij het beroepsprofiel waarvoor deze ooit is samengesteld. Voor een onafhankelijk oordeel, wordt dit vaststellen idealiter gedaan door andere personen dan die het meetinstrument hebben samengesteld.

Stap 4: De productie van de toets

In deze fase richt u de toets in. Digitale toetsen moeten worden klaargezet in een digitale afnameomgeving. Als er sprake is van een praktijkexamen in een gesimuleerde omgeving, dan moeten de afnameomstandigheden zijn ingericht, de assessoren worden opgeleid en de bijbehorende documenten gereed zijn.

Stap 5: De examenafname

Creëer de meest optimale afnameomstandigheden die zorgen voor betrouwbare informatie over de vakbekwaamheid. Zijn alle elementen die ruis kunnen veroorzaken zoveel mogelijk geëlimineerd? Zorg voor optimale fraudepreventie en test alle benodigde apparatuur van tevoren. Zorg ervoor dat niets een eerlijke beoordeling van de vakbekwaamheid in de weg staat.

Stap 6: Normering en uitslag

Afhankelijk van het gekozen meetinstrument moet bepaald worden of de kandidaat aan de vooraf gestelde eisen voldoet. Daarna moet u die beslissing aan de kandidaat communiceren. Dat kan een beslissing zijn met grote consequenties. Bijvoorbeeld of iemand wel of niet in een register wordt opgenomen, of erger: dat iemand het register moet verlaten.

Stap 7: Evaluatie en nazorg

Bij deze stap in het proces controleert u of er is gemeten wat u als organisatie wilde meten. Hoe betrouwbaar zijn de resultaten? Informatie over de kwaliteit van de meetmethode krijgt u bijvoorbeeld via een toets- en itemanalyse of door een enquête onder de deelnemende kandidaten en assessoren. Ook is het zinvol en lonend om informatie over het proces te verzamelen en te delen met de stakeholders. Op deze manier optimaliseert u zowel het proces als de toets.

Nog eens rustig nalezen?

Wilt u meer lezen over de zeven stappen en bent u benieuwd naar praktijkcases?

Ga naar ons digitale magazine Samen vakbekwaam

Succes gegarandeerd?

Het stapsgewijs volgen van deze cyclus helpt bij het gestructureerd inrichten van een systeem van persoonscertificering. Deskundige begeleiding vergroot de kwaliteit van de meting en daarmee de waarde van het oordeel.

Voorwaarden voor succes

Wilt u aan de slag met persoonscertificering? De volgende zaken zijn essentieel:

Draagvlak binnen de organisatie voor persoonscertificering
Een strategische langetermijnvisie
Aanwezigheid van vakexpertise

Aanwezigheid van toetsdeskundigheid
Dedicated leden die betrokken zijn bij het inrichten (en eventueel uitvoeren) van de toets
Vlekkeloze organisatie van het traject en de toets

Let op: beperkte houdbaarheid!

Een certificaat geeft aan dat iemand op dít moment over de juiste competenties beschikt om een bepaald vak te kunnen uitoefenen. Maar om de waarde van deze kwalificatie te kunnen behouden is het op peil houden van kennis en vaardigheden een must. Een goed ingericht hercertificeringstraject zorgt ervoor dat professionals een eenmaal behaalde beroepskwalificatie kunnen behouden.

Lees meer over permanente educatie